ÖZ

Pandemi süreci, gelişmiş ülkelerin sağlık sistemlerinin dahi kısa sürede çok sayıdaki hasta talebini karşılamakta yetersiz kaldığını ve sistemin kırılganlığını göstermiştir. Çalışmada; COVID-19 salgını doğrultusunda edinilen tecrübeyle kısa sürede çok yüksek sayıda enfekte hasta talebine yönelik benzeri durumlarla karşılaşıldığı takdirde, hastanelerin mevcut durumlarını değerlendirerek, örgütsel yetkinliklerinin ve çalışan güvenliği stratejilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, Sağlık Hizmetlerini İyileştirme Enstitüsü [Institute for Healthcare Improvement (IHI)] tarafından hastanelerin çalışan güvenliği açısından salgın öncesi hazırlık ve müdahale süreçlerine ilişkin güçlü ve zayıf yönlerinin belirlenmesi ve geliştirmeler için mevcut örgütsel yetkinliklerinin değerlendirilmesini içeren kontrol listesi kullanılmıştır. Bu rehber IHI’nin izniyle Türkçeye çevrilmiştir. Veriler Statistical Package for the Social Sciences (SPSS) 26.0 programı kullanılarak, sıklık ve yüzdelerine göre değerlendirilmiştir. Çalışmaya toplam 755 hastane gönüllü olarak katılmıştır. Bunların 551’i kamu hastanesi, 40’ı üniversite ve 164’ü özel hastanedir. Çalışmada farklı kategorilerde etkili iletişim, hijyen, kişisel koruyucu ekipman (KKE), insan kaynakları yönetimi (İKY), stres yönetimi ve psikolojik destek, çalışma koşulları ve konfor, çalışan güvenliği gibi kriterler yer almıştır. Kontrol listesinde yer alan kriterlerin karşılanma düzeylerine; Kamu hastanelerinden %60 evet, %17 hayır ve %23 boş; üniversite hastanelerinden %67 evet, %13 hayır ve %20 boş; özel hastanelerden %62 evet, %17 hayır ve %21 boş cevabı alınmıştır. Genel değerlendirmede katılımcılar tarafından, çalışan güvenliğinin %61 oranında karşılandığı, %16 oranında karşılanmadığının ifade edildiği, %23 oranında çekimser kalındığı görülmüştür. Yeni bir salgın durumunda COVID-19 pandemisinde sağlık çalışanlarıyla ilgili yaşanan olumsuzlukların tekrar yaşanmaması veya en aza indirilmesi amacıyla salgınlarla mücadele edebilme ve hazırlıklı olma konusunda yeni politikaların, rehberlerin, kalite ve akreditasyon standartlarının geliştirilmesine ihtiyaç vardır.